Hemoptizi (akciğer kaynaklı kan kusma)  nedir?

Hemoptizi kabaca kan tükürme kan kusmadır ve bunun kaynağı akciğerlerdir. Benzer bir tablo olan sindirim sistemi kanamaları ile hastalarca karıştırılabilir. Kan kusulmasının öksürükle tetiklenmesi, kanın köpüklü ve balgamla karışık olması, renginin açık kırmızı olması, alkali içerikte olması ve gıda parçaları içermemesi hemoptizi yani akciğer kaynaklı kan kusma ile ilişkilidir. Akciğer kaynaklı yoğun kan kusma (masif hemoptizi) bu tarz kanamaların %5 inde görülür. 24 saat içinde 100 ml nin (bir çay bardağı kadar) üzerinde kan tükürme olarak tanımlanır ve hayatı tehdit edebilecek bir durumdur.  Bu nedenle tedavi edilmesi gerekli bir durumdur.

Hemoptizinin nedenleri nedir?

Akciğere hava taşıyan solunum sistemi borucuklarının komşuluğundaki damarlarda yaralanma, zedelenme , tutulma , büyüme ve yeni damar gelişimi gibi nedenlerden dolayı kanın solunum yollarına dökülmesi ile oluşan bir durumdur. Akciğerlerin kanlanmasını sağlayan bronşiyal arter ve pulmoner arter olmak üzere iki ana atardamar sistemi sistemi vardır. Masif  hemoptizi olgularının %90’ı bronşiyal arterden, %5’i pulmoner arterden, geri kalan %5’lik kısmını ise nonbronşiyal sistemik arterden  kaynaklanan kanamalar oluşturur. Bunlardan ve bunların dallarından kaynaklanabilir. Bronş yollarında (hava yolu borucuklarında) genişleme, tüberkülöz (verem), aspergillöz, pnömoni (zatürre), Behçet hastalığı, travma, topluiğne metal gibi yabancı cisimlerin kaçması, akciğer kanserleri, akciğer absesi, akciğerin koleksiyonları, kalp yetmezliği, bazı kan pıhtılaşma bozuklukları, akciğer ana damarlarında pıhtılaşma gibi bazı hastalıklar, damar yumakçıkları hemoptiziye neden olabilirler.  

Nasıl tanı konur?

Akciğer grafileri, bronkoskopi, bilgisayarlı tomografi ve klasik dsa anjiyografi incelemeleri ile ilgili bölüm doktorlarınca tanı konur.

Ne gibi tedavi seçenekeleri vardır?

Bronkoskopik tedaviler, cerrahi müdaheleler ve girişimsel radyolojik damar tıkama yöntemleri gibi tedavi seçenekleri mevcuttur. Bronkoskopik (solunum yolları içine ince kamera yerleştirilmiş ince borularla tedavi)  yaklaşımda , kanama odağı tespit edilebilirse kanama durdurulur ama kanama odağını bulabilmek ve bu odaktaki kanamayı kontrol altına alabilmek her zaman kolay olmamaktadır. Cerrahi yani ameliyatlı müdahelelerde kanamaya neden olan damarlar bağlanabilmekte, ilgili alanlar cerrahi olarak çıkarılabilmektedir. Acil müdahele gerektiren durumlarda ameliyatla tedavi yöntemine bağlı ölüm riski biraz daha fazladır ve fakat bazen kaçınılmaz tercih edilmesi gereken yöntemdir. Bronşiyal arter embolizasyonu ya da pulmoner arter embolizasyonu kanamanın olduğu damarın ameliyatsız bir şekilde damar içinden girilerek tıkanması işlemidir.

Nasıl yapılır?

Girişimsel radyoloji doktorları tarafından hasta masaya alınır ve sağ kasıktaki ana atardamardan (bronşiyal embolizasyon) veya toplardamardan (pulmoner arter embolizasyonu) girilerek 2-3 mm kalınlığında ince borular ve çok ince teller yardımı ile yukarıya doğru röngen cihazı rehberliğinde (floroskopi, anjiyografi cihazı) ilerlenir. Göğüs boşluğunda bu kanamayı oluşturan bronşiyal atardamarlar, pulmoner damarlar ve diğer ilgili damarların içine girilerek anjiyografi görüntüleri alınır. Kanamaya neden olan damarlar ve kanama tespit edilir. Kanamaya neden olan damarlar koil dediğimiz ince tel sarmallarla, mikrokürecikler ile , sklerozan maddelerle ve tıkaçlarla kapatılır. İşlem esnasında ve sonrasında ağrı hissetmezsiniz. İşlem sonrasında yattığınız servisinize geri gönderilirsiniz.

Avantajları nedir?

Ameliyatsız bir tedavi yöntemidir. Ağrısız ve ciltte iz bırakmayan, ortalama yaklaşık 30-60 dakika süren, tedavi sonrası hemen günlük yaşamınıza geri dönebileceğiniz konforlu bir tedavidir. Komplikasyon oranları oldukça düşüktür. Nüks halinde kolaylıkla tekrar uygulanabilir. Bu tedavi yöntemi daha sonraki ameliyat dahil diğer tedavi yöntemlerine bir engel teşkil etmez. Bu tedavi yönteminde hastalığın iyileşme oranı oldukça yüksektir. Ameliyatla tedavi olmayla kıyaslanırsa, oldukça rahat ve kolaydır. Ameliyata göre risk ve komplikasyonları çok daha azdır.     Hastaların evlerine ve günlük yaşam tempolarına dönmeleri daha hızlı olur. Narkoza ihtiyaç kalmaz, lokal anestezi ile işlem tamamlanır.        Kozmetik açıdan sonuçlar oldukça memnun edicidir. Dikiş izi, yara izi yoktur.          Tedavinin başlayıp bitmesi oldukça hızlıdır. İşlem çabuk biter.

Riskleri nedir?

İşlem sırasında yaşınıza ve mevcut sağlık durumunuza bağlı olarak aşağıdaki bazı riskler ve istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Bunlar genelde nadir görülen durumlardır  (%2-4) ve şunları içerebilir:  

1-Göğüs ağrısı, yutmada güçlük, genellikle kısa sürede geriler.

2- Enfeksiyon: Apse, sepsis (%2)

3- Embolizasyon alanında iskemi (%4 )

4- Hedef dışındaki bölge ya da organın kasıtsız embolizasyonla tıkanması (%3).

5- Kanama

6- Ölüm(%1)

7- Kalıcı felç (%1-2).

8- Kontrast madde reaksiyonları.

9- Damar giriş yerlerinde zedelenme

Nasıl tedavi olabilirim?

Üniversite hastanemiz girişimsel radyoloji polikliniğine başvurmanız halinde tedavi planlamanız yapılacaktır.  İletişim telefonu 0 222 2392979 /dan 2860 tır. Girişimsel Radyoloji sekreterimiz size yardımcı olacaktır

Hastalarca sık sorulan sorular sorular:

1- Bu tedavi deneysel bir tedavi midir?

Hayır. Bu tedavi artık tüm dünyada rutin olarak uygulanan kılavuzlara girmiş, güvenli etkili ve hasta menuniyetinin çok fazla olduğu başarılı bir tedavidir.

2 - İşlemden sonra ne zaman banyo yapabilirim ve yemek yiyebilirim?

İşlemden sonra (yaklaşık 3 saat) taburcu edilip evinize gider gitmez yemeğinizi yiyebilir ve banyonuzu yapabilirsiniz.

3- İşlemden sonra ertesi gün çalışmaya başlayabilir miyim?

Doktorunuz uygun görürse ve problemle karşılaşılmamışsa işlemi takip eden ertesi gün isterseniz çalışmaya başlayabilirsiniz.

4- Ne zaman düzelirim?

Genellikle hastaların çok büyük bir kısmında bir hafta içinde şikayetlerde azalma veya kaybolma izlenebilmektedir.

5- Eve gidince dikkat etmem gereken bir şey var mı?

Kasık damar giriş bölgesini ara ara kontrol etmenizde fayda var. Bu noktalardan nadir de olsa kanama olabilir. 1 hafta boyunca ağır aktivitelerden uzak durmanız istenecektir. Anormal bir durum karşısında en yakın acil servise başvurmanız istenecektir.