TRANSARTERYEL RADYOEMBOLİZASYON (TARE)(SIRT)

Radyoembolizasyon nedir? (Atardamar yoluyla tümör içine ufak kürecikler yardımı ile ışın tedavisi verilmesi (TARE)

Damar içi yolla yani tümörü besleyen atardamarlar yolu ile ufak kürecikler içine yerleştirilmiş radyoizotopların (ışın tedavisi) kullanılması ile uygulanan bir kanser tedavi yöntemidir. Bu kürecikler içine yerleştirilmiş radyoziotoplar 2.5-10 mm aralığında doku kalınlığını etkileyerek ışın tedavisi yaparlar. Aynı zamanda mikrokürecikler ile tümörü besleyen damarlarda da kalıcı tıkama işlemi gerçekleştirilmiş olur.

TARE işlemi yeni deneysel bir yöntem midir?

Hayır. TARE işlemi uzun yıllardır kılavuzlara, yayınlara ,rutin uygulamalara girmiş güvenli ve etkili bir yöntemdir. Artık normal kemoterapiye ek olarak kemoterapi tedavisine en iyi yanıtın olduğu dönemlerde diğer yöntemlere ek olarak kombine tedavi şeklinde önerilmektedir.

TARE işlemi niçin yapılır?

Kanser veya tümör dokusu müdahele edilmediğinde büyüme ve vucüda yayılma eğilimindedir. Bunlar ise hastanın yaşamının sonlanmasına neden olabilmektedir. TARE işlemi de kanser dokusunun büyümesini ve yayılmasını engelleyebilmek için mevcut tedavilere ek olarak uygulanır.

TARE  işlemi kimlere yapılır?

TARE işlemi karaciğer ve safra yolları kanserlerine ek olarak, diğer organların karaciğer yayılımlarında (metastaz) da yapılır.

Kaç tür TARE işlemi vardır?

Şu an için cam ve reçine mikrokürecikler ile yapılan başlıca 2 türlü radyoembolizasyon işlemi vardır. Her ikisi de FDA onayı almıştır.

TARE işlemi nasıl yapılır?

İşlem  4 aşamadan oluşmaktadır.

1. Temel anjiyografik tetkikler. Bu anjiyografi incelemeleri ile karaciğerdeki atardamar yapıları, farklılıklar, tümör sayısı ve dağılımı, tümörleri besleyen damarlar, çevre yapıların atardamar haritaları çıkarılır.
2. Makroagrege albumin (MAA) tedavisi. Bu işlemle karaciğerle özellikle akciğer ve diğer organlar arasında anormal bağlantıların olup olmadığı tespit edilir. Şant denilen bu durumun aşırı varlığı tedaviye engel olabilir (Şant oranının %20 nin altında olması gereklidir.)
3. Doz hesaplamaları. Bu aşamada nükleer tıp uzmanları ile beraber çalışılır ve en uygun doz hesaplanır.
4. Tedavi.  İnce tel ve borular yardımı ile karaciğeri besleyen atardamarlara seçici olarak girilir. Anjiyografi yapılarak damar anatomisi ve tümör damarlanması belirlenir. Tümörü besleyen damar içindeki  kateterden   radyoizotop mikrokürecikler  verilir.

TARE  İşleminin Riskleri ve Komplikasyonları:

1. Yorgunluk, halsizlik, karın ağrısı, iştahsızlık, bulantı, kusma, ateş gibi yan etkiler olabilir. Radyoembolizasyon işlemi hemen sonrasında rutinde beklenmeyen, nadir tepkiler oluşabilir. Bunlar arasında titreme, üşüme ve hayati bulgularda değişiklikler yer almaktadır. Bunların hangi hastalarda olabileceği öngörülememektedir.

2- Karaciğer yetmezliği: (%2-3) Daha önce karaciğer yetmezliği olanlarda bu risk daha fazladır.

3- Karaciğerde abse gelişimi: Bazı safra yolu ameliyatı geçirenlerde daha sıktır.

4- Radyasyona bağlı safra kesesi iltihabı (>%1). Safra kaçağı.

5- Embolizasyon amaçlı kullanılan maddelerin karaciğerden başka yerlere giderek etki yapması (>%1)

6- Mide-barsak kanaması, ülser,gastrit

7- Ölüm (30 gün içinde %2-4)

TARE işleminin normal radyoterapiden farkı nedir?

Normal radyoterapide ışın  önündeki dokuları geçerek organa verilir. TARE de ise direkt tümörü besleyen atardamarlardan tümör içine verilir.Böylece normal karaciğer ve diğer dokuların etkilenmesi beklenmez.  Hastanın tedavi sonrasında izolasyonu gerekli değildir.

TARE işlemi ağrılı bir işlem midir?

TARE işleminde ağrı oluşabilmektedir ve fakat bu ağrı, ağrı kesici ve ilaçlarla kontrol altında tutulmaktadır. Hasta açısından işlem kolaydır.

TARE işleminin tekrarı gerekli midir?

Bazı durumlarda tekrarlanması gerekebilir.

TARE  öncesi yapılması gerekli İşlemler:

Hasta 6-8 saat aç olmalıdır. Enfeksiyon riski taşıyan hastalarda işlemden önce damardan ya da kas içine antibiyotik yapılabilir. İşlem öncesi radyoloji servisine indirilmeden önce ya da işlem öncesi damardan veya kas içerisine sakinleştirici veya gerekirse diğer ilaçlar verilir. Sakinleştirici sizi rahatlatacak, uyuklamaya neden olmasına rağmen muhtemelen işlem sırasında uyanık olacaksınız.

TARE sonrası yapılması gerekli İşlemler:

İşlem bittikten sonra giriş yeri el ile basılarak kanama durdurulacaktır. Kanama durdurulduktan sonra tekrar kanama olmaması için, giriş yeri üzerine kum torbası konacaktır.

Hasta işlem sonrası en az 4 saat yatakta yatacaktır ve bacağını bükmeden düz olarak yatacaktır. Bu süre zarfında ihtiyaçları için kalkmayacaktır. İşlemden sonra aksi söylenmedikçe yemek yenilebilir. Kontrast maddenin bazı yan etkilerinin oluşmaması için bol miktarda sıvı alımı faydalı olacaktır. Hasta bir süre hastanede gözlem altında tutulacaktır.

TARE işleminde kontroller nasıl yapılır?

Medikal  Onkoloji doktoru takibinde 1.-3.6-.12. aylarda ve takip eden yıllarda BT,MR ve PET BT görüntüleme yöntemleri ve kan değerleri ile kontroller yapılır.

TARE işlemi diğer tedavilere engel midir?

Hayır. TARE işlemi diğer tedavilere özellikle normal kemoterapi işlemine engel değildir ve diğer tedavilerle kombine bir şekilde gerçekleştirilebilir.

TARE kesin iyileşme sağlar mı?

TARE bazı durumlarda hastaların büyük bir kısmında en iyi tedavi seçeneğidir. Bazı durumlarda da cerrahi, radyoterapi, kemoterapi  ve diğer ablatif yöntemlerle birlikte uygulanabilir. Genel olarak oldukça etkili ve güvenli , sağkalım süresini uzatan, yaşam kalitesini arttıran bir tedavi yöntemidir. Fakat TARE yöntemiyle kür yani tamamen iyileşme sağlanmış hastalar olsa da,  henüz hastalığın tamamen ortadan kaldırılmasında yeterli değildir. Zaman kazanma, köprü tedaviler, diğer tedaviler öncesi ek süre kazanma ve hastalığı kontrol altına alabilme,yaşam süre ve kalitesini arttırabilme  amaçlarıyla kullanılmaktadır.

TARE (Transarteryal radyoembolizasyon) işlemi TAKE ye üstün müdür?

Bu amaçla başlatılan çalışmalar erken dönemde fark olmayan sonuçlardan dolayı sonlandırılmıştır. TARE nin TAKE işlemine belirgin üstünlüğü henüz mevcut bilgilere göre ortaya konamamıştır.  Her iki yöntem de güvenli ve etkili yöntemlerdir. Portal venlerde pıhtılaşma, daha yaygın hastalık gibi bazı durumlarda TARE, TAKE ye tercih edilebilir. 2020 yılı Şubat ayında Plos ONE ortamında yayınlanan bir metaanalizde DEB-TAKE 2. yıldaki toplam sağkalım oranında TARE ye üstün bulunmuştur. 2021 yılının nisan ayında Nöroendokrin tümörlerin karaciğer metastazında TARE ve TAKE yi karşılaştıran bir çalışmada TAKE de TARE ye göre sağkalım üstünlüğü tespit edilmiştir.