PORTAL VEN GİRİŞİMLERİ

PORTAL VEN EMBOLİZASYONU

Nedir?

Portal ven embolizasyonu, karaciğeri besleyen ve mide-barsak sisteminden kan getiren portal venin kısmen tıkanması işlemidir.

Niçin yapılır?

Karaciğer, belli bir kısmı alındıktan sonra tekrar büyüyebilen bir organdır. Belli bir rezerve kadar karaciğerin alınması, kalan dokunun zaman içinde tekrar büyümesi (hipertrofiye uğraması) ile tolere edilebilir. Özellikle kansere bağlı olarak karaciğerin belli bir kısmının alınması sonrasında kalacak rezervin şüpheli olduğu durumlarda cerrahi işlem öncesinde portal ven kısmen embolize edilerek gelecekte kalacak karaciğer dokusunun büyümesi tetiklenmiş olur. Portal venin bir kısmını tıkamak, tıkanmamış olan dalın beslediği karaciğerde gerek fazla akım gerekse de hormonal uyarılar nedeniyle büyüme oluşturacaktır. Bu büyüme en fazla tıkanma sonrası 4-6. Haftalarda izlenecektir. Böylece hipertrofi sonrasında, cerrahiyi takiben kalan karaciğer kısmı normal yaşam faaliyetlerini sürdürmeye izin verecektir.

Nasıl yapılır?

Normal sterilizasyon ortamı sağlandıktan sonra, bir iğne yardımı ile karaciğer içindeki portal venin bir dalına girilmeye çalışılır. İğne ile girildikten sonra içeriye kateter dediğimiz ince bir boru yerleştirilir.Bu kateterden opak madde verilerek gerçekleştirilen görüntüleme ile  portal venin anatomisi , dallanma şekilleri, dağılımı ortaya konur. Kanserin bulunduğu kısımdaki portal venin çapı, uzunluğu ve özellikleri araştırılır. Bunu takiben sheath (kılıf), guiding kateter (kılavuz boru), kateter (ince boru) ve mikrokateter (oldukça ince boru) yardımı ile coil (metalik pıhtılaştırıcı sarmallar), vasküler plug ( metalik pıhtılaştırıcı kafes yumağı), PVA (polivinil alkol kürecikleri), tri-akril jelatin kürecikleri (Embosfer), spongel (ince steril sünger parçacıkları) kullanılarak istenen portal ven dalı tıkanır. Tıkanma görüntüleme yöntemleri ile ortaya konur. Portal vene giriş lokalizasyonu, kanamaya neden olmamak için coil, vascular plug veya spongel ile tıkanır. Tüm yardımcı ekipmanlar geri çekilerek işlem sonlandırılır.

Riskleri ve komplikasyonları

Yapılan her girişimsel işlemin bir riski vardır ya da hiçbir girişimsel işlem risksiz değildir. Portal ven embolizasyonunda ciddi komplikasyon oranı %2 nin altındadır.  Karaciğer dışına yayılmış yaygın kanser varlığında, karaciğerde fonksiyon bozukluğuna neden olan hastalıkların varlığında ve sarılık varlığında portal ven embolizasyon işlemi uygulanamayabilir.Komplikasyonlar arasında:

1-    Giriş yolunda kanama

2-    Enfeksiyon

3-    Karaciğer ve safra yolu yaralanması ve acil cerrahi gereklilik

4-    Opak maddeye bağlı komplikasyonlar

5-    Postembolizasyon sendromu: Grip benzeri semptomlar-sık görülür

6-    Safra kesesi yaralanması-nadir görülür.

7-    Bilinç bulanıklığı- nadir görülür.

8-    Karaciğer yetmezliği- nadir görülür.

9-    Karaciğer absesi- nadir görülür.

10-  Karaciğer infarktı (beslenme bozukluğu)- nadir görülür.

İşlem öncesi yapılması gereken işler

1- İşlemden önce hasta en az 8 saat aç olmalıdır. İşlemden 8 saat önceye kadar sıvı alımı devam etmelidir. Bundan sonra sıvı alımı damar yoluyla yapılacaktır. Acil durumda bu şart aranmaz.

2- İşlemden önce kanın pıhtılaşma özelliklerini gösteren hemostaz testleri (INR, APTT, fibrinojen, trombosit sayımı) ve kan ile bulaşan hastalıklar için (Hbs, HIV ve HCV) testler yapılmış olmalıdır. Hemostaz testleri istenilen seviyede değilse pıhtılaşmayı önleyen ilaçların alımının kesilmesi ve uygun tedavi verilmesi gerekir. Oral antikoagülan ilaç kullanan hastalar işlemden 3-4 gün önce ilaçlarını kesmelidirler.

 3- Kullanılan kontrast madde böbrek hasarı oluşturabileceğinden BUN, kreatinin testleri de yapılmış olmalıdır.

 4- İşlem öncesinde hastanın sürekli kullandığı kalp ve tansiyon ilaçları gibi ilaçları almasına devam etmelidir. Hasta ilaçlarını sabahları alıyorsa az bir miktar suyla içmelidir.

5- Şeker hastası olanlar şeker hastalığı ile ilgili kan şekeri düşürücü ilaçları, aç kaldıkları için almamalıdırlar. Şeker düşürücü olarak metformin(glucophage) kullanan hastalar mutlaka durumu doktoruna bildirmeli, bu ilaç işlemden önce ve sonra 48 saat kullanılmamalıdır.

6- Bazı işlemler öncesi damardan veya kalçadan koruyucu antibiyotik yapılabilir.

7- İşlem öncesi radyoloji servisine indirilmeden önce ya da işlem öncesi paranteral (damardan veya kas içerisine)sakinleştirici veya gerekirse diğer ilaçlar verilir. Sakinleştirici sizi rahatlatacak, uyuklamaya neden olmasına rağmen muhtemelen işlem sırasında uyanık olacaksınız.

8- Kanser yaygınlığını ve gelecekte kalacak karaciğer hacmini hesaplamak için bilgisayarlı tomografi ve veya MR incelemeleri.

İşlemden sonra yapılması gereken işler

1-    İşlem sonrası 4. Haftada karaciğer BT veya MR incelemesi

2-    İşlem sonrası 4. Haftada rutin kan, biyokimya ve karaciğer fonksiyon testleri incelemeleri

3-    Aylık kontroller

PORTAL VEN BALON UYGULAMASI VE STENTLEMESİ VE PIHTI ERİTİCİ TEDAVİLERİ İLGİLİ KISIMLARDA AYRINTILI OLARAK ANLATILMIŞTIR.