KALP DIŞI DAMARLARIN TANISAL ANJİYOGRAFİK İŞLEMLERİ
ANJİYOGRAFİ BİLGİLENDİRME(AYDINLATMA):
Anjiyografi Nedir?
Periferik anjiyografi, dolaşım sisteminin bacaklar, kollar ve baş gibi uzuvlarında oluşan kan damarlarındaki problemleri teşhis etmek için yapılan bir tıbbi görüntüleme testidir. Bu test, özellikle kan damarlarındaki daralma veya tıkanıklık gibi ciddi durumları tespit etmek için kullanılır.
Periferik anjiyografi, bir kontrast madde enjekte edilerek yapılır. Kontrast madde, bir damar içine enjekte edildiğinde, damarların röntgen filmlerinde daha net görünmesini sağlar. Bu görüntüler, doktorların kan damarlarının iç yapısını ve tıkanıklık veya daralmanın nerede olduğunu belirlemelerine yardımcı olur.
Periferik anjiyografi, genellikle hastanede yapılan bir işlemdir ve genellikle bir gün önceden aç olmak gerekir. İşlem sırasında hastaya lokal anestezi uygulanır ve bir kateter, genellikle kasık veya kol bölgesine yerleştirilir. Kateter, kontrast madde enjekte etmek için kullanılır ve röntgen cihazı tarafından alınan görüntüler anında ekrana yansıtılır.
Periferik anjiyografi, birçok farklı durumun teşhisinde kullanılabilir. Bu durumlar arasında arteriyel tıkanıklık, bacak veya kol bölgesindeki kan akışının zayıflaması, venöz yetmezlik ve anevrizma gibi damar hastalıkları yer alır.
Periferik anjiyografi, genellikle birkaç saat içinde tamamlanır ve hastanın normal aktivitelerine dönmesine izin verilir. Ancak, işlem sonrası hasta, işlem sırasında kullanılan lokal anesteziden dolayı ağrı ve rahatsızlık hissedebilir. Bu nedenle, işlem sonrası birkaç gün boyunca istirahat önerilir.
Periferik anjiyografi, damar hastalıklarının teşhisinde oldukça etkili bir yöntemdir. Ancak, herhangi bir tıbbi işlem gibi, periferik anjiyografi de riskler taşır. Bu riskler arasında enfeksiyon, kanama ve nadir durumlarda alerjik reaksiyonlar yer alır. Bu nedenle, periferik anjiyografi yalnızca bir doktor tarafından önerildiğinde yapılmalıdır.
Sonuç olarak, periferik anjiyografi, kan damarlarındaki daralma, tıkanıklık ve diğer problemlerin teşhisinde etkili bir tıbbi görüntüleme yöntemidir. Ancak, herhangi bir tıbbi işlem gibi, riskleri de vardır ve sadece bir doktor tarafından önerildiğinde yapılmalıdır.
Nasıl Yapılır?
Aniyografi işlemi incelenecek damarın veya damarların akım yönüne göre başlangıç kısmına kontrast madde vermeye yarayan bir kateter(ince hortum) yerleştirilerek yapılır. Kateter sıklıkla kasık bölgesinden nadiren kol veya koltuk altı bölgesindeki damarlardan yerleştirilir.. Kateter yerleştirmek için giriş yeri sterilize edilir(mikroplardan temizlenme), giriş yeri açıkta kalacak şekilde steril örtülerle örtülür. Giriş damarı üzerinde deri ve deri altı bölgesi lokal anestezi yöntemi ile uyuşturulur, bir iğne ile damara girilir, bu iğneden kılavuz denilen bir tel yerleştirilir ve bu tel üzerinden kateter hedeflenen damara ilerletilir. Kateterden kontrast madde verilerek damarların filmi çekilir.Kullanılan bu kontrast maddeler bazı yan etkiler oluşturabilir,bu etkiler aşağıda anjiyografi işleminin riskleri ve komplikasyonları kısmında belirtilmiştir.Aşağıdaki sorulara yanıt vererek kontrast maddenin size uygulanabilir olup olmadığına karar vermemizi sağlayacaksınız.
- Hiç astım atağı geçirdinizmi?................................................... Evet Hayır
- İlaç veya gıda alerjiniz (özellikle iyod ve deniz ürünü) var mı? Evet Hayır
- Size daha önce kontrast madde verildi mi? ……………… Evet Hayır
- Daha önce kontast madde reaksiyonu oldu mu?................... Evet Hayır
- Hamile veya süt emziriyor musunuz? ……………………. Evet Hayır
- Daha önce kalp veya böbrek hastalığı için tedavi edildiniz mi? Evet Hayır
- Şeker hastalığı için tedavi görüyor musunuz?.......................... Evet Hayır
- Multipl myelom, karaciğer yetmezliği, orak hücreli anemi, hepatit (sarılık),graves hastalığı veya hipertiroidi(tiroit bezinin aşırı çalışması),feokromositoma(böbrek üstü bezi hastalığı), HIV/AIDS hastası mısınız? .......................... Evet Hayır
Anjiyografi İşleminin Riskleri ve Komplikasyonları
İşlem sırasında yaşınıza ve mevcut sağlık durumunuza bağlı olarak aşağıdaki bazı riskler ve istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir
1- Kontrast madde reaksiyonları:
a) Anafilaktoid reaksiyon: ciddi alerji benzeri reaksiyondur, ölüme yol açabilir.
b) Solunum yollarında spazm ve ödem: solunum sıkıntısına yol açar.
c) Hafif alerjik reaksiyonlar: aksırma, göz yaşarması, vucutta kızarıklık, urtiker(kurdeşen).
d) Enjeksiyon yapılan yerde sıcaklık hissi, ağrı.
e) bulantı, kusma.
f) böbrek yetmezliği. Oluşan yetmezliğin çoğunluğu geçicidir. Hastaların çok düşük bir kısmında kalıcı böbrek yetmezliği ve tedavi gerekebilir.
g) kalp ritim bozuklukları, tansiyon düşüklüğü
h) epilepsi(sara nöbeti).
İstenmeyen bu durumlar 1000 hastada 2 - 5 arasında görülür. Ölüm oldukça nadirdir. Her 250.000 – 400.000 işlemde bir hasta yapılan tüm girişimlere rağmen ölebilir.
2- Giriş yeri ile ilgili komplikasyonlar:
a)Girişin olduğu kesi yerinde enfeksiyona bağlı; kızarıklık, ağrı akıntı veya abse oluşabilir.
b)Diseksiyon(damar duvarında ayrılma)
c)Damar tıkanması veya daralması. Cerrahi veya anjiografi yoluyla tedavi gerektiren beslenme bozukluğu ortaya çıkabilir.
ç)Anevrizma( damar cidarındaki zayıflamış bölgesinde oluşan keselenme), psödoanevrizma(Atardamardaki giriş yeri kapanmaması ile damar çevresinde oluşan keselenme), kanama, sinir zedelenmesi.
d)Arteriyovenöz fistül (atardamarla toplardamar arasında bağlantı oluşması) buna bağlı girilen uzuvda cerrahi veya anjiografi yoluyla tedavi gerektiren beslenme bozukluğu ve şişlik ortaya çıkabilir.
e)Kateterin geçtiği damarda önceden daralma olması nedeniyle kateterin damarda akımın kesilmesine neden olması veya kateter veya tel manüplasyonu ile diseksiyon, spazm veya pıhtılaşma veya pıhtının kopması neticesinde damarların beslediği alanda geçici veya kalıcı hasar oluşması. Bu durumda acil cerrahi veya anjiyografi yoluyla tedavi gerekebilir.
3- Kateter ile ilgili komplikasyonlar:
a)Kılavuz tel veya kateterin koparak damar içinde kalması
b) Tel veya kateterin damar duvarı içine girmesi ile damar duvarında ayrılma(diseksiyon)
4- Genel komplikasyonlar:
a)Ağrı
b)Vazovagal reaksiyon(baygınlık)
Anjiyografiden Önce Yapılması Gerekli İşlemler
1- İşlemden önce hasta en az 8 saat aç olmalıdır. İşlemden 8 saat önceye kadar sıvı alımı devam etmelidir. Bundan sonra sıvı alımı damar yoluyla yapılacaktır. Acil durumda bu şart aranmaz.
2- İşlemden önce kanın pıhtılaşma özelliklerini gösteren hemostaz testleri (INR, APTT, fibrinojen, trombosit sayımı) ve kan ile bulaşan hastalıklar için (Hbs, HIV ve HCV) testler yapılmış olmalıdır. Hemostaz testleri istenilen seviyede değilse pıhtılaşmayı önleyen ilaçların alımının kesilmesi ve uygun tedavi verilmesi gerekir. Oral antikoagülan ilaç kullanan hastalar işlemden 3-4 gün önce ilaçlarını kesmelidirler.
Kullanılan kontrast madde böbrek hasarı oluşturabileceğinden üre, kreatinin testleri de yapılmış olmalıdır.
İşlem öncesinde hastanın sürekli kullandığı kalp ve tansiyon ilaçları gibi ilaçları almasına devam etmelidir. Hasta ilaçlarını sabahları alıyorsa az bir miktar suyla içmelidir.
Şeker hastası olanlar şeker hastalığı ile ilgili kan şekeri düşürücü ilaçları, aç kaldıkları için almamalıdırlar. Şeker düşürücü olarak metformin(glucophage) kullanan hastalar mutlaka durumu doktoruna bildirmeli, bu ilaç işlemden önce ve sonra 48 saat kullanılmamalıdır.
İşlem yapılmadan 1 gün önce giriş yapılacak kasık bölgesinin traş edilmesi gereklidir.
İşlemden Sonra Yapılması Gerekli İşlemler
Film çekim işlemi bittikten sonra kateter çıkarılacak ve giriş yeri el ile basılarak kanama durdurulacaktır. Kanama durdurulduktan sonra tekrar kanama olmaması için, giriş yeri üzerine kum torbası konacaktır.
Hasta işlem sonrası en az 4 saat bacağını bükmeden düz olarak yatakta yatacaktır. Bu süre zarfında ihtiyaçları için kalkmayacaktır. İşlemden sonra aksi söylenmedikçe yemek yenilebilir. Kontrast maddenin bazı yan etkilerinin oluşmaması için bol miktarda sıvı alımı faydalı olacaktır.
YASAL UYARI
Bu sitenin amacı sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikte, toplumu bilgilendirmeye yöneliktir. Bu site herhangi bir ticari kaygı taşımamakta olup hastaları ve konu ileilgili doktorları bilgilendirmek amacıyla tasarlanmıştır. Reklam, övünç, haksız rekabet kaygısı taşımamaktadır. Tanı ve tedavinin kesinlikle uzman bir doktor tarafından yapılması gerekmektedir. Bu sitedeki bilgiler hastaların tanı ve tedavisinde geçerliliği doğrulanmadan kullanılamaz. Bu sitedeki bilgiler konu ile ilgili tıbbi kılavuzlardan, güncel araştırmalardan, konu ile ilgili uzman kişilerin görüşlerinden faydalanılarak bilimsel doğruluğu ortaya koyularak kanıta dayalı tıp kuralları çerçevesinde hazırlanmıştır.
