GÖRÜNTÜLEME EŞLİĞİNDE SİNİR BLOKAJLARI, AĞRI TEDAVİSİ

Nedir?

Görüntüleme eşliğinde sinir blokajları ve ağrı tedavisi , kronik ağrılarda, kansere bağlı ağrılarda ve ağrılı işlemler öncesinde ağrı kontrolünü sağlamak amacıyla farklı doku ve organlardan sinir duyularını götüren liflerin ve ağların geçici ve veya kalıcı olarak bloke edilmesi yani hissizleştirilmesidir.

Niçin Yapılır?

Kansere bağlı ağrıların kontrol edilmesi için, pekçok organ ve dokuda farklı hastalıklara bağlı oluşan  kronik,dayanılmaz ve başka tedavilere cevap vermeyen ağrının bastırılması, hastanın yaşam kalitesini ve başkalarına bağlılığını azaltmak için, bazı ağrılı işlemlerde işlem öncesi ağrı kontrolünü sağlamak için yapılır.

Nasıl Yapılır?

Hastaya gerekli pozisyon verildikten ve sterilizasyon sağlandıktan sonra, görüntüleme yöntemleri eşliğinde ince iğnelerle hedeflenen sinir, pleksus gibi yapılara ulaşılır. İğnenin doğru lokalizasyonda olduğundan emin olduktan sonra , önce olası kardiyak toksisiteyi baskılayan ilaç ve sonra kontrastla bulunan bölgenin doğruluğu tespit edilir. Sonrasında geçici blokaj yapılacaksa uzun etkili lokal anestezikler ve kalıcı blokaj (nöroliz) yapılacaksa saf alkol,radyodalgası, termoablatif iğneler gibi ajanlar uygulanır. Bu enjeksiyon esnasında oluşabilecek ağrı kontrol edilir. İşlem bittikten sonra hasta olası komplikasyonlar açısından görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilir.

Genelde uygulanan Sinir blokajları nelerdir?

Çölyak ganglion blokajı: Genelde üst karın bölgesindeki organlardan kaynaklanan ağrılarda uygulanır.

Splankik sinir blokajı: Genelde çölyak pleksus blokajının yetersiz kaldığı veya kalabileceği retroperitoneal (karın zarı arkası)  bölgeden kaynaklanan ağrılarda uygulanır.

Hipogastrik pleksus blokajı:  Genelde alt karın bölgesindeki organlardan kaynaklanan ağrılarda uygulanır.

Ganglion İmpar Blokajı: Genelde kadın dış genitalya bölgesinden kaynaklanan ağrılarda uygulanır.

Stellate ganglion blokajı: Genelde baş-boyun ve üst ekstremite kaynaklı ağrılarda uygulanır.

İnterkostal sinir blokajları: Kaburgalar arasındaki sinirler için uygulanır.

Arka kök ganglion blokajı: Gövde, karın bölgesi ve ekstremite kaynaklı ağrılar için uygulanır.

İşleminin Riskleri ve Komplikasyonları

İşleme ait riskler ve komplikasyonlar çok sık değildir. Bununla birlikte,

1- Ortostatik hipotansiyon (Ayağa kalkınca tansiyon düşmesine bağlı kendini kötü hissetme, baş dönmesi )

2- İğne giriş yerindeki rotada bulunan organlarda yaralanma

3- Kanama

4- Enfeksiyon, abse,sepsis

5- Hedef dışı sinirlerde zedelenme, paralizi, nöroliz.

6- ishal

7- Ağrının geçmemesi, artması

8- İmpotans ve cinsel işlev bozuklukları

9- Uygulanan blokaj ajanına bağlı toksisiteler.

Önce Yapılması Gerekli İşlemler:

1- İşlemden önce hasta en az 8 saat aç olmalıdır. İşlemden 8 saat  önceye kadar sıvı alımı devam etmelidir. Bundan sonra sıvı alımı damar yoluyla yapılacaktır. Acil durumda bu şart aranmaz.

2- İşlemden önce kanın pıhtılaşma özelliklerini gösteren hemostaz testleri (INR, APTT, fibrinojen, trombosit sayımı) ve kan ile bulaşan hastalıklar için (Hbs, HIV ve HCV) testler yapılmış olmalıdır. Hemostaz testleri istenilen seviyede değilse pıhtılaşmayı önleyen ilaçların alımının kesilmesi ve uygun tedavi verilmesi gerekir. Oral antikoagülan ilaç kullanan hastalar işlemden 3-4 gün önce ilaçlarını kesmelidirler.

 3- Kullanılan kontrast madde böbrek hasarı oluşturabileceğinden BUN, kreatinin testleri de yapılmış olmalıdır.

 4- İşlem öncesinde hastanın sürekli kullandığı kalp ve tansiyon ilaçları gibi ilaçları almasına devam etmelidir. Hasta ilaçlarını sabahları alıyorsa az bir miktar suyla içmelidir.

5- Şeker hastası olanlar şeker hastalığı ile ilgili kan şekeri düşürücü ilaçları, aç kaldıkları için almamalıdırlar. Şeker düşürücü olarak metformin(glucophage) kullanan hastalar mutlaka durumu doktoruna bildirmeli, bu ilaç işlemden önce ve sonra 48 saat kullanılmamalıdır.

6- Bazı embolizasyon işlemleri öncesi damardan veya kalçadan koruyucu antibiyotik yapılabilir.

7- İşlem öncesi radyoloji servisine indirilmeden önce ya da işlem öncesi paranteral (damardan veya kas içerisine)sakinleştirici veya gerekirse diğer ilaçlar verilir. Sakinleştirici sizi rahatlatacak ,uyuklamaya neden olmasına rağmen muhtemelen işlem sırasında uyanık olacaksınız.

Sonra Yapılması Gerekli İşlemler

     İşlem bittikten sonra giriş yeri el ile basılarak kanama durdurulacaktır. Kanama durdurulduktan sonra tekrar kanama olmaması için, giriş yeri üzerine kum torbası konacaktır.

     Hasta işlem sonrası en az 4 saat yatakta yatacaktır ve bacağını bükmeden düz olarak yatacaktır. Bu süre zarfında ihtiyaçları için kalkmayacaktır. İşlemden sonra aksi söylenmedikçe yemek yenilebilir. Kontrast maddenin bazı yan etkilerinin oluşmaması için bol miktarda sıvı alımı faydalı olacaktır. Hasta bir süre hastanede gözlem altında tutulacaktır.