ATARDAMAR VE TOPLARDAMARLARDA OLUŞAN PIHTILARIN ERİTİLMESİ

TROMBOLİTİK TEDAVİ İÇİN BİLGİLENDİRME (AYDINLATMA):

Nedir?

Pıhtı ile tıkanan damarların pıhtı eritici ilaç verilerek açılmasıdır.

Niçin yapılır?

Damar içinde çeşitli nedenlerle oluşan pıhtı(tromboz) veya başka bir damarda veya kalpte oluşan pıhtının kan akımı ile giderek başka bir damarı tıkaması(emboli) durumunda bu damarın beslediği organlara yeterli oksijen ve besleyici maddelerin gitmesi engellenmiş olur. Bu pıhtılar ilaç ile eritilerek organların canlılığını tehlikeye düşüren bu durum ortadan kaldırılır.

Nasıl yapılır?

İşlem öncesi anjiyografi yapılarak damar anatomisi(yapısı) belirlenir, tıkanıklık gösterilir. Tıkanıklık gösteren damara kateter(ince borucuk) yerleştirilir. Bu kateter içinden pıhtı eritici ilaç verilir. İlaç verilişi ortalama 12 saat sürer. Tedavi sırasında kanama gibi riskli durumlar gelişebileceği için hasta yoğun bakım birimine gönderilir ve burada takibi yapılır. Hastaya peryodik olarak anjiyografi işlemi yapılarak pıhtı erime durumu belirlenir ve bu duruma göre kateterin yeri değiştirilir. İşlem genellikle 1 gün sürer.

Trombolitik Tedavi Öncesi Yapılması Gereken İşlemler:

Kan tahlili yapılarak karaciğer ve böbreklerin çalışma durumu ile kan pıhtılaşmasının normal olup olmadığı belirlenir. Doktorunuz sağlığınız hakkında srular soracak ve muayenenizi yapacaktır.

Aşağıdaki durumlarda bu tedavi kesinlikle uygulanamaz.

1- Kanama eğilimi veya aktif kanaması olan hastalar.

2- Son iki ayda inme(felç)  ve benzeri bir durum geçirmiş olanlar.

3- Yakın zamanda(son iki hafta içinde) mide barsak kanaması geçirmiş olanlar.

4- Son 3 ay içinde beyinde cerrahi işlem veya kafa travması geçirmiş hastalar.

Aşağıdaki durumlarda işlem ancak kritik hastalarda ve doktorunuzun tavsiyesi ile uygulanabilir.

1- 10 gün içinde büyük ameliyat, travma geçirmiş veya kalp masajı yapılmış hastalar.

2- Kontrol edilemeyen tansiyon yüksekliği.

3- Beyin tümörü, yakın zamanda geçirilmiş göz ameliyatı.

4- Üzerine baskı yaparak kanaması durdurulamayacak damar girişi yapılmış hastalar.

5- Karaciğer yetmezliği.

6- Gebelik.

7- Bakteriyel endokardit.

Trombolitik Tedavi Sonrası Yapılması Gereken İşlemler:

Trombolitik tedavi işlemi bittikten sonra kateter çıkarılacak ve giriş yeri el ile basılarak kanama durdurulacaktır. Kanama durdurulduktan sonra tekrar kanama olmaması için, giriş yeri üzerine kum torbası konacaktır.

Risk ve Komplikasyonlar:

1- Beyin kanaması(%0-2,5)

2- Vücudun başka yerlerinde oluşa ciddi kanama. Kan verilmesi ve veya cerrahi tedavi gerektiren kanama %1-10 oranında görülür. En sık giriş yerinde olur.

3- Kompartman Sendromu(%1-10). Damarın tıkanmasından sonra tekrar dolaşım sağlandığında bacak veya kolda dokularda şişme olur. Bu durum kan damarları üzerine baskı oluşturarak uzvun tekrar kansız kalmasına sebep olur. Baskıyı ortadan kaldıracak cerrahi müdahale gerekebilir.

4- Pıhtının erimeye başlaması ile oluşan pıhtı parçalarının koparak daha uçtaki damarlarda tıkama oluşturması(%1-5). Bu parçalar tedavinin ilerleyen dönemlerinde genellikle eriyerek yok olur.

Alternatif Tedaviler:

1- Cerrahi Tedavi: oluşan pıhtılar çıkarılır(trombektomi) veya tıkanıklık ötesindeki damarlara kan akımı sağlamak için by pass tedavileri yapılabilir.

2- Perkutan Trombektomi: Damar içine kateterler ile girilerek pıhtı çıkarılabilir. Bu tedavi yöntemi trombolitik tedavi ile birlikte de yapılabilir.

3- İntravenöz Sistemik Trombolitik Tedavi: Bu yöntemde pıhtı eritici ilaç toplardamar içine verilerek yapılır. Bu yöntemde komplikasyon daha sıktır ve tedavi etkinliği daha düşüktür.