Aort kalpten çıkan en büyük atardamardır, göğüsten karına doğru uzanır. Karındaki kısmına abdominal aort denir. Abdominal  aort anevrizması bu damarın anormal genişlemesidir. Anevrizma duvarı, normal damar duvarından daha zayıf olduğu için zaman içinde genişleme artar. Anevrizma bir zaman sonra içindeki kan basıncı etkisiyle patlayabilir. Anevrizmanın patlama riski anevrizma çapı ile ilişkilidir ve çap arttıkça risk artar. Patlama olduğunda ciddi iç kanama olur. Bu kanama sıklıkla ölümcüldür.

    Cerrahi tedaviye alternatif bir yöntem olan stent-greft tedavisi stent-greft denilen bir protezin uygun yüzeysel bir damarından girilerek hastalıklı damar bölgesine yerleştirilmesi ile anevrizmanın tedavi edilmesidir. Stent-greft üstü özel bir kumaş kaplı olan tel kafestir. Yerleştirildiği damar içinde duvarlarını stent-gretin oluşturduğu  yeni bir damar açıklığı meydana gelir.

Nasıl yapılır:

    İşlem ameliyathane(HİBRİD ODA)  veya hastanenin radyoloji bölümünde yapılır. Hasta durumuna göre genel anestezi ile uyutularak veya uyutulmadan epidural veya lokal anestezi yöntemleri ile ağrı duyusu engellenerek yapılır.

    Her iki tarafta kasık bölgesinde femoral arter denilen atardamar cerrahi yöntemle açığa çıkarılır. Anjiyografi için ve tedavi için yerleştirilecek olan stent greft’ in yüklü bulunduğu kateterler bu damarlardan girilerek uygun yerlere ulaştırılır. Anevrizmanın bulunduğu kısma ve her iki ana bacak damarlarına uzanan stent-greftler  ters “Y” şeklinde yerleşrilir. Kateter sistemleri çekilir ve giriş damarındaki açıklık cerrahi yöntemle kapatılır. Ortalama işlem 3-6 saat sürer.

    Femoral arterler stent-greft kateterlerinin girişine müsaade etmeyecek şekilde ince ise bu damarların daha yukarısındaki damarlar açılarak işlem yapılabilir.Bazı durumlarda kol arterine kateter takılması gerekir. Bu kateter ile anjiyografi çekimi veya işlemi kolaylaştıracak manüplasyonlar yapılır.Bazen hasta damar yapısı uygun olmadığından veya işlemin daha çabuk bitilmesi gereken acil durumlarda stent greft tek bacağa doğru uzatılır, karşı taraftaki bacak damarına tıkama işlemi yapılır. Bu durumda karşı bacağın kanlanmasını sağlamak için kasık bölgesinde iki femoral arter arasına cerrahi olarak yapay damar yerleştirilir.Bazen anevrizma bacak damarlarında da olur. Böyle durumda stent-greftler bu damarlardaki anevrizmayı ortadan kaldıracak şekilde uzatılır.

    Stent-greft  yerleştirildikten sonra ve gerekirse işlem sırasında gereklilik halinde anjiyografi çekimleri yapılır. Stent greftin damar içinde iyice yerleşmesi ve uçlardan ve stent-greftlerin birleşim yerlerinden kaçağı ortadan kaldırmak için özel bir balon ile genişletme işlemi yapılır.

    Kasık bölgesindeki kesi yerleri cerrahi dikişle kapatılır.

    İşlem sonrası hasta yoğun bakıma gönderilir. Burada yakından takip yapılır. Hastanede yaklaşık 3 gün kalmak gerekir.

Risk ve Komplikasyonlar:

    1- anevrizma içine kaçaklar. 

    Bu kaçaklar stent-greftin uç kısımların damarı tam kapatamamasından (tip 1), anevrizma kesesinden çıkan arterlerlerden (tip 2), uç uça eklenen stent greft bağlantı yerlerinden veya delinen  stent-greft açıklığından(tip 3) ve  stent greft kumaşının gözeneklerinden(tip 4) olur. Bu kaçaklar anevrizma patlama riskini artırır. Özellikle tip1 ve tip 3 kaçaklar erken tedavi edilmelidirler. Tip 2 kaçaklarda patlama riski düşüktür, bunlar kendiliğinden iyileşebilirler, görüntüleme ile takip edilirler. Tip 4 kaçak çok nadirdir, hastanın aldığı ilaçların yeniden düzenlemesi ile veya kendiliğinden iyileşir.

    Kaçak riski ilk bir ay içinde %15-25 tir.

    2- stent greftte iltihaplanma gelişebilir(% 0,2-0,6)

    3- Gecikmiş kaçaklar, stent greftte bükülme gibi nedenlerle oluşan stent greft bozukluları ikincil tedaviler yapılması gerekir (4 yıl içinde %30).

    4- sistemik komplikasyonlar. Has tanın genel tıbbi durumuna ve mevcut hastalıkları nedeniyle gelişir.

            Kalp: kalp yetmezliği, enfaktüs(kalp krizi)

            Akciğer: zatürre.

            Sindirim sistemi: kanama, barsak kanlaması bozukluğu.

            Böbrek: Böbrek yetmezliği.

    5- Giriş yeri komplikasyonları:

      a)Girişin olduğu kesi yerinde enfeksiyona bağlı; kızarıklık, ağrı akıntı veya abse oluşabilir.

     b)Diseksiyon(damar duvar katmanlarında ayrılma)

     c)Damar tıkanması veya daralması. Cerrahi veya anjiografi yoluyla tedavi gerektiren beslenme bozukluğu ortaya çıkabilir.

     ç)Anevrizma( damar cidarındaki zayıflamış bölgesinde oluşan keselenme), psödoanevrizma(Atardamardaki giriş yeri kapanmaması ile damar çevresinde oluşan keselenme), kanama, sinir zedelenmesi.

     d)Arteriyovenöz fistül (atardamarla toplardamar arasında bağlantı oluşması) buna bağlı girilen uzuvda cerrahi veya anjiografi yoluyla tedavi gerektiren beslenme bozukluğu ve şişlik ortaya çıkabilir.

    e)Kateterin geçtiği damarda önceden daralma olması nedeniyle kateterin damarda akımın kesilmesine neden olması veya kateter veya tel manüplasyonu ile diseksiyon, spazm veya  pıhtılaşma veya pıhtının kopması neticesinde damarların beslediği alanda geçici veya kalıcı hasar oluşması. Bu durumda acil cerrahi veya anjiyografi yoluyla tedavi gerekebilir.

    6- giriş yeri ve yolunda bulunan damarlarda delinme, yırtılma, tıkanma.

    7- stent greft içinde pıhtılaşma nedeniyle tıkanma

    8- pıhtı veya damar içinde kopan plaklarla böbrek damarlarında  tıkanıklık.

    9- Anevrizma patlaması. İşlem sırasında olabilir(çok nadirdir). Başarılı bir tedaviden sonra bile olabilir (Stent greftin damar duvarına tutunamaması nedeniyle)

    10- Bacak damarlarında tıkanma.

    11- stent greftin böbrek damarlarını kapatması nedeniyle böbrek damarında tıkanma.

    12-Omurilik ve sinir köklerine giden damarlarda tıkanma(çok nadirdir)

    13-Stent greftin tutunduğu damar bölgesinde(anevrizma boynu) genişleme. Geçikmiş stent-greft kaymasına ve kaçağa neden olur.

    14- stent-greftin mide, barsak yolunda erezyona yol açması nedeniyle hayatı tehdit eden kanama.

    15- İşlemle ilgili ölüm(nadirdir)

Abdominal Aort Anevrizmasının Stent-Greft İle Tedavisi  Öncesi Yapılması Gerekli İşlemler

İşlem öncesi bilgisayarlı tomografi manyetik rezonanas ve anjiyografi(damar filmi) gibi görüntüleme yöntemleri ile hastanın tedaviye uygunluğu ve kullanılacak malzemeler belirlenir.

Abdominal Aort Anevrizmasının Stent-Greft İle Tedavisi  Sonrası Yapılması Gerekli İşlemler

Hasta hastanede taburcu olduktan sonra görüntüleme yöntemleri ile takip edilir. Diğer yöntemler kullanılabilirse de en sık BT anjiyografi yöntemi kullanılır. BT anjiyografi ile ilk yılda 1, 6 ve 12. aylarda, daha sonra yılda bir takip yapılır.

Geç ortaya çıkan komplikasyonlar ve stent-greftte oluşan kaçaklar tespit edilirse bunları gidermek için yeni işlemler gerekebilir.